Hăm là một bệnh lý thường gặp ở trẻ nhỏ, nhất là đối với trẻ sơ sinh. Biểu hiện của bé bị hăm là các vùng da ở hậu môn, háng, vùng kín bị tấy đỏ, xuất hiện các vảy mỏng hoặc mụn nước khiến bé thường xuyên quấy khóc, ngủ không yên giấc. Vậy cách trị hăm cho bé như thế nào? Hãy theo dõi bài viết dưới đây để nắm được một số cách trị hăm cho bé, bị hăm mẩn đỏ ở cổ, hậu môn, hăm ở háng, vùng kín nhé.
1. Hăm là gì? Dấu hiệu nhận biết và nguyên nhân khiến trẻ bị hăm
1.1. Hăm là gì?
Bệnh hăm là tên gọi của tình trạng nổi mẩn đỏ ở các vùng kẽ da bị gấp, tạo vảy mỏng, xuất hiện nhiều mụn nước hay sưng tấy lên do nhiêm trùng. Đây là tình trạng phát ban có thể xuất hiện trong suốt cuộc đời. Với các bé, thì bệnh hăm thường gặp ở các vùng da nhạy cảm như vùng hậu môn, mông, vùng kín, nách…do đó là cho các bé thường rất khó chịu, quấy khóc mỗi khi mẹ chưa kịp thay tã hay rửa chàm vào vùng bị hăm bé sẽ không ngủ ngon giấc.
1.2. Nguyên nhân khiến trẻ bị hăm
Có rất nhiều nguyên nhân khiến trẻ bị hăm, dưới đây là một số nguyên nhân khá phổ biến:
- Nguyên nhân phổ biến nhất là việc không thường xuyên thay tã cho con, để sự tiếp xúc quá lâu giữa phân, nước tiểu với da của bé, khiến da bé ẩm ướt tạo môi trường cho vi khuẩn xâm nhập và làm tổn thương trên tế bào da của bé. Nước tiểu lầ vô trùng, nhưng các vi khuẩn trên da bé có thể phân chia nước tiểu thành những chất gây khó chịu cho da như amonia. Vùng quấn tã như mông, hậu môn, vùng kín bị ướt do nước tiểu làm tăng độ pH của da, khiến da dễ bị kích thích và nhiễm khuẩn hơn. Với các bé bị ngồi lâu trong phân, các enzym trong phân thấm vào da, sẽ phá vỡ cấu trúc của da bé, nhất là khi bé bị tiêu chảy. Vì vậy,các mẹ dừng quá tin vào dộ thấm hút của bỉm mà nên thay tã, bỉm thường xuyên cho bé để giảm tình trạng hăm.
- Lạm dụng phấn rôm cũng là nguyên nhân gây hăm da cho trẻ, do phấn đọng lại trên da bé gây bít tắc lỗ chân lông, gây khó khăn cho việc thoát ẩm của da, khiến da bị hăm.
- Lạm dụng khăn ướt để lau chùi cho bé, khiến da bé ẩm ướt cộng với sự kích ứng da của chất tạo mùi thơm, khiến da bé bị hăm.
- Sử dụng bỉm, tã kém chất lượng, size nhỏ hơn so với độ tuổi của bé cũng là nguyên nhân khiến da bé bị hăm. Một số bé bị dị ứng với thành phàn tạo nê bỉm, tã cũng dẫn đến hăm da.
- Những bé có làn da nhờn có nguy cơ bị hăm cao hơn các bé khác do lượng bã nhờn tiết ra nhiều hơn nên sẽ có xu hướng dễ nổi mụn và bị hăm hơn. Dấu hiệu này thường gặp ở những bé mới sinh và sẽ thay dổi dần theo thời gian.
- Ngoài ra, còn có một số nguyên nhân khác khiến trẻ bị hăm cũng khá phổ biến như: mẹ chưa vệ sinh tay sạch sẽ khi tiếp xúc với da bé, sử dụng dung dịch vệ sinh và sữa tắm không phù hợp với bé, mẹ thường xuyên sử dụng chất làm mềm vải đối với quần áo của bé, thời tiết ẩm ướt….cũng là những nguyên nhân khiến trẻ bị hăm.
1.3. Dấu hiệu nhận biết trẻ bị hăm
Khi trẻ bị hăm, mẹ có thể nhận biết dễ dàng bằng mắt thường thông qua các dấu hiệu sau:
- Khi thay tã cho bé, mẹ có thể thấy được phần tiếp xúc với tã bao gồm bộ phận sinh dục, các ngấn ở đùi và mông xuất hiện nhiều mẩn đỏ, ở giữa có mủ,…xung quanh kèm theo mùi khai khó chịu. Thường thì các vết mẩn đỏ sẽ xuất hiện từ hậu môn của bé, sau đó lan ra khắp mông và xuống đùi bé.
- Phần da bị dị ứng co thể khô hoặc ẩm ướt, lớp da ở vùng tiếp xúc có màu hơi đỏ, nặng hơn có thể nứt nẻ, đóng vảy, mưng mủ, có thể xuất hiện những vết sưng hoặc mụn gây lở loét chảy nước, chảy máu trên da ở vung bị hăm.
- Vùng da bị tổn thương sẽ rất đau, khiến trẻ khó chịu nhất là khi phân và nước tiểu tiếp xúc vào. Bé sẽ tỏ ra khó chịu, giật mình thường xuyên và có thể khóc thét lên, bé trở nên cáu gắt, không muốn ăn…
2. Những sai lầm mẹ gặp phải khi chữa hăm cho bé
- Sử dụng phấn rôn hoặc tinh bột ngô để chữa hăm: Khi thấy trẻ có dấu hiệu hăm tã, nhiều bà mẹ vội vàng sử dụng phấn rôm hoặc bột ngô để cải thiện tình hình. Tuy nhiên, các bác sĩ khuyến cáo đây là việc làm không đúng. Các loại phấn bột này sẽ kích thích làn da nhạy cảm của bé, làm chậm thêm quá trình chữa lành bệnh, thậm chí tạo điều kiện cho nấm men phát triển. Ngoài ra, chúng có thể xâm nhập vào phổi của bé, gây bệnh suyễn và khó thở.
- Sử dụng các loại kem có thể làm giảm phát ban: Làn da của bé còn mỏng và nhạy cảm, trong khi các loại kem chứa nhiều hóa chất nguy hiểm như axit boric, camphor, salicylat metyl hay benzoin. Chúng có thể gây ngứa và làm trầm trọng hơn tình trạng viêm.
- Lau rửa thường xuyên bằng xà phòng thơm là cách điều trị hăm tã hiệu quả: Nhiều cha mẹ muốn giữ cho trẻ luôn thơm tho cả ngày nên họ thích sử dụng các loại sản phẩm mùi thơm lau rửa cho bé. Tuy nhiên, họ không biết rằng hương thơm từ các sản phẩm này có thể gây kích ứng da nhiều hơn, làm trầm trọng tình trạng hăm và khó điều trị.
3. Cách chữa hăm cho trẻ cực hiệu quả và an toàn
Thay vì liên tục ca thán “Phải làm sao khi trẻ bị hăm chữa mãi không khỏi?” các mẹ hãy xem lại một cách cẩn trọng việc chăm sóc, vệ sinh cho con cũng như việc lựa chọn phương pháp trị hăm tã. Mỗi cơ địa của trẻ sẽ có sự phản ứng khác nhau trước các phương pháp mẹ áp dụng, điều đó giải thích tại sao có bé áp dụng được phương pháp này mà lại không hiệu quả ở phương pháp khác. Về cách ngăn ngừa và chữa trị hăm cho trẻ sơ sinh, hiện có các cách như:
- Thay tã thường xuyên cho bé, đặc biệt khi ướt hoặc bẩn. Nên dùng tã giấy có khả năng hút tốt vì nó sẽ khiến da của bé khô lâu. Nên thay tã cho con thường xuyên ngay cả khi bạn nghĩ bé không bị ướt.
- Sử dụng các sản phẩm có chứa dầu hoặc oxit kẽm, chúng có thể giảm ngứa và đỏ.
- Sử dụng dầu dừa: Đặc tính kháng khuẩn của dầu dừa làm dịu và chữa lành vết thương trên da bé. Bạn có thể bôi nhẹ dầu dừa lên vùng hăm nhiều lần trong ngày hoặc thêm vài thìa dầu dừa vào nước tắm để dưỡng ẩm.
- Với trẻ còn bú mẹ, sữa mẹ cũng là cách để chữa hăm tã, chống nhiễm trùng, đồng thời không gây dị ứng. Bạn chỉ cần chà một vài giọt sữa mẹ trên vùng da bị hăm thường xuyên và để da khô trong không khí trước khi cho bé mặc tã mới.
- Dùng nước ấm để vệ sinh vùng mông, bẹn cho bé sau khi thay tã. Lau da trẻ nhẹ nhàng và thật khô trước khi mặc tã mới.
- Nếu trẻ bị hăm thường xuyên, hãy thay đổi loại tã mà bạn sử dụng.
- Thuốc trị hăm tã cũng là một phương pháp tiện lợi và hiệu quả, mẹ có thể lựa chọn các loại thuốc trị hăm của các nhãn hàng uy tín, có thương hiệu để bôi vào vùng da bị hăm cho con. Lưu ý cần rửa sạch sẽ, thấm khô cho bé mới tiến hành bôi thuốc, không nên bôi quá nhiều hoặc quá dầy.
- Bột tắm thảo dược: Các mẹ hoàn toàn có thể sử dụng bột tắm thảo dược chiết xuất từ Tinh chất Hoàng Liên, Berberin, Chlorophyll, Tinh dầu Mùi… để pha với 1 lít nước ấm và vệ sinh vùng hăm tã cho trẻ. Đây được xem là giải pháp an toàn, hiệu quả nhất trong việc loại trừ hăm tã ở trẻ nhỏ hiện nay.
Ngoài những cách trên, có một vài phương pháp dân gian chữa hăm cho trẻ cũng rất hiệu quả như:
- Lá chè xanh hoặc lá vối non: Rửa sạch và đun sôi một nắm lá chè xanh hoặc lá vối non, để nguội rồi lọc lấy nước, bỏ bã và lấy nước này để rửa vùng da bị hăm tã của trẻ. Mẹ nên rửa ngày 3 lần cho bé rồi lau khô da và bôi thuốc nếu thấy cần thiết.
- Lá khế: Lấy một nắm lá khế rửa sạch, để khô, giã nát rồi pha thêm một chút xíu muối, thêm nước sôi để nguội rồi lọc lấy nước. Dùng bông y tế chấm vào nước và bôi lên vùng da bị hăm cho bé. Mẹ không nên chấm quá nhiều nhé.
- Búp ổi hoặc lá ổi: Rửa sạch rồi cho vào nồi đun lấy nước, rửa cho bé ngày 3 lần.
- Cỏ roi ngựa: Mẹ đem phơi khô hoặc rửa sạch và sao khô, cho vào nước sôi hãm khoảng 15 phút. Dùng bông mềm thấm nước này chấm vào các vết hăm da của bé, để dung dịch tự khô. Mỗi ngày bạn làm từ 2-3 lần để cải thiện tình trạng hăm tã cho bé.
- Lá trầu không: Rửa sạch, đun sôi 4 lá trầu không rồi để nguội, dùng khăn sạch và mềm thấm nước trầu không lên vùng da hăm của bé 3 lần/ngày, làm liên tục trong 1 tuần.
Để tránh tình trạng hăm kéo dài, cha mẹ cần nhớ không áp dụng cùng lúc nhiều biện pháp, không tắm cho con bằng sữa tắm khi đang bị hăm tã bởi trong sữa tắm có chứa chất tạo bọt, chất bảo quản, chất tạo mùi, chất làm sạch và hóa chất kích ứng sẽ khiến da bị kích ứng, làm chứng hăm da nặng hơn.
Trong trường hợp bé xuất hiện các dấu hiệu sau, mẹ nên đưa bé đến gặp bác sĩ:
- Trẻ bị hăm tã kéo dài trên 5 ngày, bạn đã làm theo hướng dẫn trên nhưng trẻ không khỏi
- Trẻ bị sốt
- Trẻ bị nổi nhiều mụn mủ
- Vùng hăm tã da đỏ tấy, có khuynh hướng lan rộng
- Trẻ có tiêu chảy
4. Chăm sóc cho trẻ khi bé bị hăm
- Khi trẻ bị hăm nếu được phát hiện sớm và xử lý ngay thì vùng da hăm sẽ nhanh chóng lành lặn. Quan trọng nhất là chú trọng vệ sinh cho bé.
- Phải rửa vùng kín cho bé ngay sau khi bé đi vệ sinh xong bằng nước ấm, sạch, rồi thấm khô bằng khăn bông và thay tã mới. Khi rửa cần nhẹ nhàng, tránh để bé đau và xây xước da thêm.
- Dùng khăn ướt có thể làm khô da bé, bạn cần cẩn thận chọn loại không cồn và không mùi.
- Không dùng chung kem chống hăm cho nhiều bé. Nếu ngón tay bạn đã chạm vào vùng da bé bị hăm thì bạn không dùng lại ngón tay đó để lấy kem trong hũ nữa mà dùng ngón tay khác để lấy thêm kem.
- Thỉnh thoảng, nên để mông, bẹn của bé được thoáng khí. Trong giấc ngủ ngắn của bé, nếu trời ấm, bạn có thể cởi bỉm cho con, gấp một chiếc tã vải lót trên tấm ni-lon rồi kê dưới mông của bé, tránh giường ướt do bé tè.
- Bên cạnh đó, mẹ cần rửa tay sạch sẽ trước khi tiếp xúc với da bé và nhớ kiểm tra thường xuyên để kịp thời phát hiện khi tã lót của bé ướt.
Ngay khi phát hiện bé bị hăm, cha mẹ cần phải áp dụng ngay các cách trị hăm cho bé để bệnh không nặng thêm. Nếu hăm tã xảy ra với bé 6 tuần tuổi kèm theo sốt hoặc hăm da sưng tấy, có mụn mủ, vết loét, hăm tã trong thời gian dài thì mẹ cần phải đưa ngay bé đến bệnh viện để nhận được sự chỉ dẫn của bác sĩ.
